Afname essentiële mineralen en spoorelementen in ons dieet: Deel 2 Zink

In deel 1 van het blog over de afname van essentiële mineralen en spoorelementen in onze Westerse voeding is magnesium aan bod gekomen. In deel 2 schrijf ik over het mineraal zink. Dit is ook een van de onmisbare voedingsstoffen die het lichaam in kleine hoeveelheden nodig heeft.

Hoe komt zink eigenlijk in ons lichaam terecht?

Mineralen zijn aanwezig in de grond en het water. Planten en dieren nemen de mineralen vervolgens op uit de grond of het water. Bij het eten van plantaardige of dierlijke levensmiddelen neemt de mens het zink hierna op in het lichaam. De meest beschikbare vorm van zink voor de mens is afkomstig uit de dierlijke eiwitten, zoals  vlees (vooral rood vlees), gevogelte, zuivelproducten, schaal- en schelpdieren (oesters), eieren. De minder absorbeerbare vorm van zink komt voor in kaas, yoghurt, bonen, noten en zaden. Een zinktekort komt vooral voor bij bevolkingsgroepen die een weinig gevarieerde voeding gebruiken die bovendien arm is aan eiwitten van dierlijke oorsprong.

Zink is een spoorelement, dat wil zeggen benodigd in zeer kleine hoeveelheden, maar cruciaal voor vele lichaamsprocessen.  Zink komt in iedere lichaamscel voor en maakt deel uit van circa 100 bestaande enzymsystemen van het menselijk lichaam. In deze rol is zink op vrijwel elk gebied van het lichaam actief te noemen. Zink verhoogt de weerstand tegen infecties en wordt vaak samen met vitamine C ingenomen bij verkoudheid en griep. Zink is altijd aanwezig in multivitamine-preparaten. Hiernaast is zink belangrijk voor ons lichaam door zijn rol bij een gezonde celvorming en celgenezing, vandaar dat zink ook vaak in supplementen voor de huid is terug te vinden.

Zink, een belangrijke voedingsstof voor een gezonde huid.

Zink is een zeer belangrijk mineraal bij de genezing van wonden en het herstel van de huid na beschadiging.  Ook bij de genezing van acne littekens is zink van uitermate belang.  Bovendien heeft zink antioxiderende eigenschappen die helpen bij het verwijderen van vrije radicalen en bacteriën.

Als transporteur van vitamine A ondersteunt zink ook nog eens een gezonde huid en daarnaast gezonde ogen.

Zink staat tevens bekend om zijn rol in het onderhouden van een gezonde functie van de voortplantingsorganen, vooral bij de man. Minder bekend is de rol van zink in de opslag en activiteit van insuline, voor behoud van een goede cognitieve functie en voor een gezond hart- en goed werkende schildklier.

Zink heeft zodoende veel belangrijke functies in het lichaam en men heeft er maar weinig van nodig, toch is een zinkdeficiëntie niet ondenkbaar in  de westerse wereld. Westerse diëten zijn namelijk rijk aan bewerkte voedingsmiddelen die een laag zinkgehalte bevatten. Ook een zinkarme bodem speelt hierin mee en de vele suikers die we binnen krijgen. Doordat zink namelijk betrokken is bij de suikerstofwisseling en de gemiddelde inname van (witte)suiker in onze tijd extreem hoog is, is ons verbruik aan zink extreem. Het zink dat het lichaam opneemt is dan niet genoeg versus het verbruik, waardoor een zinktekort in het lichaam ontstaat.

Tekenen van een zinktekort

De symptomen van zinktekort verschillen sterk per persoon. Hier is een lijst van symptomen van zinkdeficiëntie:

·       vertraging in de wondgenezing

·       verschillende soorten huidaandoeningen, zoals eczeem, psoriasis en acne

·       droge huid en huiduitslag

·       groeistoornissen

·       haaruitval

·       roos

·       allergische klachten

·       ontsteking van de nagelriem

·       witte vlekken op de vingernagels

·       diarree

·       darmontstekingen

·       verlies van eetlust

·       verlies van de smaak of geur

·       verlies van libido (seksuele energie)

·       een lichte bloedarmoede

·       gedrags- en slaapstoornissen

·       hyperactiviteit

·       zwangerschapsvergiftiging en post-natale depressie

·       pre-menstrueel syndroom, verstoring van de menstruele cyclus

·       verminderde vruchtbaarheid

Op een eenvoudige manier kan met behulp van een ‘smaaktest’ een eerste indicatie verkregen worden over het al of niet aanwezig zijn van een zinktekort. Voor meer informatie zie Lamberts Zincatest  op de Andela Pharma website. Om het precieze zinkgehalte te bepalen kan een urineonderzoek plaats vinden in het lab.

Dosering van zink in supplementen:

Behandeling van acne, psoriasis en eczeem: dagelijks 30-135 mg elementair zink of neem een combinatie supplement gericht op acne, zoals Rejuvenal Ne-ac of Dr. Murad Skin Clarifying Dietary Supplement. In multivitamine-preparaten is zink voor deze (huid)toepassingen in een te lage concentratie aanwezig, namelijk 10-15 mg per tablet.

Bijwerkingen komen voor bij hoge doseringen boven de 100 mg (misselijkheid en overgeven); dus het is verstandig om de dagdosering van 135 mg niet te overschrijden zonder overleg met de arts en ook niet langdurig 135 mg te gebruiken.

Voedselbronnen die zink bevatten:

Dierlijke eiwitten, zoals  vlees (vooral rood vlees), gevogelte, zuivelproducten, schaal- en schelpdieren (oesters), eieren. Een minder absorbeerbare vorm van zink is aanwezig in kaas, yoghurt, bonen, noten en zaden.

Synergisme en wisselwerkingen:

Vitamine A en C, en de B-vitaminen werken samen met zink. Vitamine B6 verhoogt de zinkabsorptie. Cysteine is belangrijk voor de vorming van stoffen benodigd voor het transport van zink in het lichaam.

Alcohol verhoogt de zinkuitscheiding via de urine. Roken en suiker verhogen de behoefte van zink.

Producten met zink verkrijgbaar bij Andela Pharma:

Voedingssupplementen met zink:

Multivitamine met zink: Plantina Multi

·       Zuigtablet met zink en vitamine C: Lamberts Zink Plus zuigtabletten

·       Supplement met uitsluitend zink en ter bepaling van de zinkstatus: Lamberts Zincatest

Zink voor de huid:

·       Supplement met o.a. zink voor acne/ onzuivere huid: Rejuvenal Ne-ac of Dr. Murad Skin Clarifying Dietary Supplement.

·       Crème met o.a. zink tegen schilfers, roodheid en een teveel aan talg in het gezicht: Kerium DS crème van La Roche Posay.

·       Supplement met o.a.  zink voor een betere vochtbalans in de huid en tegen huidveroudering: Imedeen Derma One of Imedeen Prime Renewal .

Zink voor het haar:

·       Voor de man: Supplement met o.a. zink voor haargroei en -sterkte: Innéov Sterk haar voor mannen

·       Voor de vrouw: Supplement met o.a. zink voor haarvolume en tegen haaruitval: Innéov Haarvolume

 Literatuur:

1] http://www.naturafoundation.nl/monografie/Zink_zinkmethionine.html

2] Acne vulgaris, mental health and omega-3 fatty acids: a report of cases. Lipids Health Dis. 2008 Oct 13;7:36.

3] An observational study of methionine-bound zinc with antioxidants for mild to moderate acne vulgaris. Dermatol Ther. 2010 Jul-Aug;23(4):411-8.

4] Excessive oral zinc supplementation. J Pediatr Hematol Oncol. 2002 Oct;24(7):582-4.

5] Zinc requirements and the risks and benefits of zinc supplementation. J Trace Elem Med Biol. 2006;20(1):3-18. Epub 2006 Feb 21.

6] Toxic effects associated with consumption of zinc. Mayo Clin Proc. 2002 Jul;77(7):713-6.